Lęk przed porodem

1. Czym jest lęk przed porodem?

Jest popularnym zjawiskiem, większość kobiet w ciąży go doświadcza. Jeżeli miałybyśmy
spojrzeć na statystyki to około 80% ciężarnych go odczuwa. Lęk porodowy przybiera różne
nasilenie i dotyczy różnych obszarów. Zazwyczaj największe natężenie przyjmuje w III
trymestrze.
U niektórych kobiet będzie on tak silny, że będzie można mówić u nich o tokofobii.
Tokofobia jest panicznym, nieuzasadnionym lękiem przed porodem. Może prowadzić do
unikania zajścia w ciąże, albo do porodu za pomocą cc. Jej objawami są między innymi
koszmary senne, trudności z codziennym funkcjonowaniem i podejmowaniem pracy
zawodowej, dolegliwości somatyczne takie jak wymioty i ból brzucha. Cierpi na nią ok 6-8%
kobiet.

2. Czy kobiety, które rodzą po raz pierwszy boją się bardziej niż kobiety, które już
rodziły?

Niekoniecznie. Kobiety, które rodzą pierwszy raz boją się, bo przed nimi jest coś nieznanego.
A kobiety, które już rodziły, jeśli poprzedni poród nie przebiegł po ich myśli, było w nim coś
nieoczekiwanego (komplikacje, nagłe cc) boją się, że może się to powtórzyć. Mogą też
dodatkowo bać się jak ich dziecko zareaguje na siostrę/brata, czy podołają z opieką nad
starszymi dziećmi i noworodkiem.

3. Czego boją się ciężarne?

Często możemy usłyszeć, że kobiety mówią „boję się porodu”. Jest to zdanie na tyle ogólne,
że dla każdego może znaczyć coś innego. Dobrze byłoby, żeby każda ciężarna zastanowiła się
i doprecyzowała czego konkretnie się boi.
– bólu (jedyny dobry, niezagrażający ból jakiego doświadczamy w życiu; w niektórych
kulturach w ogóle nie mówi się o bólu w kontekście porodu)
– nieprzewidzianych zdarzeń np. cc i tego, że nie będzie tak jak chciały

– obawy o zdrowie i życie swoje i dziecka
– własnego zachowania w czasie porodu np. krzyku, utraty kontaktu
– poczucia bezradności, braku kontroli
– niemiłych i niewspierających położnych i lekarzy
– bycia w obcym miejscu
– tego, że minie czas ciąży (w czasie ciąży społeczeństwo skupia się na mamie i
opiekuje się nią, a po porodzie większość uwagi kierowana jest na noworodka)
Ojcowie też się boją np. porodu przez cc, swojej bezradności, bólu i cierpienia
partnerki.

4. Skąd bierze się lęk przed porodem?

Jeżeli spojrzymy na to ogólnie to ze społecznego przekazu i historii porodowych
innych kobiet. Z naszych cech np. skłonności do niepokoju. Ale pod każdym
mniejszym strachem kryje się inna przyczyna. Dlatego tak ważne jest, żeby ciężarna
określiła konkretnie czego się boi, bo pozwoli to na dotarcie do przyczyny.

5. Co sprawia, że jest on większy?

– wcześniejsze doświadczenia z pobytów w szpitalach i z poprzednich porodów
– niespodziewane ciąże (brak czasu na oswojenie się z myślą o dziecku, mniej czasu
na przygotowanie się)
– ciąże zagrożone i poprzednie poronienia
– brak wsparcia, niezadowalająca relacja z partnerem

6. Czym skutkuje i do czego prowadzi lęk przed porodem?

– decyzja o porodzie za pomocą cc
– potęguje ból (triada Reada: lęk powoduje napięcie, a napięcie prowadzi do
większego bólu)
– ciężarne, które doświadczają wysokiego lęku porodowego są narażone na depresję
poporodową lub zespół stresu pourazowego
– wpływają na dziecko (mama przekazuje mu hormony stresu zamiast np. oksytocyny)

7. Co możemy zrobić, żeby zmniejszyć lęk przed porodem?

a) Przyjrzeć się swoim przekonaniom na temat porodu. Np. dlaczego mówię, że
jestem wrażliwa na ból; że sobie sama nie poradzę. Skąd one się wzięły i do czego
mnie prowadzą.
b) Wziąć udział w zajęciach szkoły rodzenia. Wiedza sprawia, że mniej się boimy,
wiemy jaki jest przebieg porodu, co może się wydarzyć. Np. kryzys 7 centymetra
w porodzie może być momentem, w którym rodząca ma ochotę umrzeć, wycofać
się, ogromnie boi się, że nie da rady – to jest fizjologiczne. Jeśli o tym wiemy, nie
zaskoczy to nas i nie sprawi, że wpadniemy w panikę lub nie wywoła późniejszych
wyrzutów sumienia.
c) Korzystać ze wsparcia położnej jeszcze przed porodem.
d) Skonsultować się z psychologiem. W przypadku poprzednich traumatycznych
porodów, tokofobii koniecznie terapia. W niektórych państwach są tworzone
specjalne zespoły składające się z psychologów, położnych i czasem psychiatrów,
które koncentrują się na pomocy kobietom doświadczającym lęku przed porodem.
Dobre skutki przynosi terapia grupowa.
e) Dołączyć do kręgów kobiet.
f) Skorzystać ze wsparcia douli.
g) Wykonywać ćwiczenia relaksacyjne i ćwiczyć oddech. Poszukać instruktorów lub
zajęć hipnoporodu. Hipnoza jest kliniczną metodą łagodzenia bólu, w pełni
bezpieczną. Mogą z niej korzystać wszystkie ciężarne niezależnie od okoliczności
(miejsca porodu, sposobu porodu).
h) Korzystać z afirmacji.
i) Zrezygnować z czytania i słuchania złych historii porodowych. Otaczać się
dobrymi.
j) Zastosować technikę „pomartw się raz a dobrze”
k) Przyjrzeć się temu, czego konkretnie się boimy np.:
– niemiłych położnych (poznanie położnych z danego szpitala wcześniej np. na
szkole rodzenia organizowanej przez szpital)
– bólu porodowego (poznać metody farmakologiczne i niefarmakologiczne
łagodzenia bólu)
– nieprzewidzianych zdarzeń (stworzyć różne scenariusze. Przygotowywać się nie
tylko na poród taki jaki chcemy (np. naturalny), ale też na inne ewentualności.

Zrobić plan działania. Uświadomić sobie, że nie tylko ja rodzę, ale jest też w tym
dziecko, które da znać co będzie dla niego najlepsze)
– nacięcia krocza (omówić to dokładnie przy przyjęciu z położną, sprawdzić który
szpital ma najmniejsze statystyki nacięć)
– izolacji, braku porodu z partnerem, porodu w maseczce (znaj swoje prawa,
sprawdzaj jak wygląda poród w danym szpitalu)
– obcego miejsca, szpitala (zadbaj o atmosferę. Weź swoje rzeczy z domu np. koc,
poduszki. Poproś o przygaszenie świateł. Dodaj spokojną muzykę, zapachy,
rozwieś swoje afirmację porodowe)